ค่าไบรีฟริงเจนซ์
(birefringence) คือ ค่าความแตกต่างระหว่างค่าดัชนีหักเหสูงสุดและค่าดัชนีหักเหต่ำสุดของรัตนชาติ
อธิบายได้อย่างง่ายๆ คือ เมื่อแสงวิ่งผ่านรัตนชาติที่อยู่ในระบบผลึกต่างๆ
ยกเว้นระบบ ไอโซเมตริก (isometric) แสงจะแยกออกเป็น 2 ทิศทาง
เรียกว่าหักเหคู่ โดยอยู่ในระนาบที่ตั้งฉากกัน ความเร็วของแสงใน
2 ทิศทางนี้จะไม่เท่ากันทำให้มีการหักเหของแสงจำนวนที่แตกต่างกัน
จึงได้ค่าดัชนีหักเห 2 ค่า หรือ 3 ค่า ที่แตกต่างกัน ค่าไบรีฟริงเจนซ์ในรัตนชาติที่มีลักษณะทางเดินของแสงแบบหักเหคู่
แต่ละชนิดจะไม่เท่ากัน และจะไม่มีค่าไบรีฟริงเจนซ์ในรัตนชาติที่มีลักษณะทางเดินของแสงแบบเดี่ยว
การวัดค่าไบรีฟริงเจนซ์ สามาถรทำได้โดยวัดกับเครื่อง Refractometer
หาค่าดัชนีหักเหสูงสุด และค่าดัชนีหักเหต่ำสุดจากหน้าด้านใดหน้าหนึ่งของรัตนชาติ
โดยวางหน้าเหลี่ยมที่เรียบบนแท่งแก้วปริซึม ซึ่งหยอดน้ำยาสำหรับหาค่าดัชนีหักเหไว้
และอ่านค่าดัชนีหักเห หมุนตัวอย่างไปตลอด 180 องศา บนแท่งแก้วปริซึม
และให้อ่านค่าดัชนีหักเหของการหมุนทุกๆ 15 องศา ซึ่งแต่ละการหมุน
15 องศาจะได้ค่าดัชนีหักเห 1 ค่า หรือ 2 ค่า เลือกค่าดัชนีหักเหที่สูงสุดลบกับค่าดัชนีหักเหที่ต่ำสุด
ก็จะได้ค่าไบรีฟริงเจนซ์ของรัตนชาตินั้น
|
