การนำกระแสประสาทรับความรู้สึกของเส้นประสาทไขสันหลัง

     

   สิ่งที่ต้องเตรียม

            * กบที่ถูกทำลายสมอง 2 ตัว และเข็มหมุดปลายแหลม 1 อัน

  วิธีทดลอง (ภาพที่ 1 )


1.เอาเข็มแทงที่ขาหลังของกบที่ถูกทำลายสมองตัวที่ 1 พบว่ากบจะหดขาหนี (ก)

2.ตัดรากหน้า(ventral root) ของเส้นประสาทไขสันหลัง (ตำแหน่งที่1 ,2:ข) แล้วใช้เข็มแทงขาหลังนั้นอีก จะพบว่ากบไม่หดขาหนีเหมือนครั้งแรก แม้ว่าจะใช้เข็ม
แทงบริเวณอื่นๆ ของขากบข้างเดิม ก็ไม่มีการตอบสนองใดๆ

3.ใช้เข็มเขี่ยตรงปลายเส้นประสาทไขสันหลังที่ถูกตัด (ตำแหน่งที่ 2 ) ที่อยู่ใกล้
ขากบ ปรากฏว่า กบกระตุกขาหลังได้

4.ตัดรากหลัง (dorsal root) ของเส้นประสาทไขสันหลังของกบตัวที่ 2
(ตำแหน่งที่ 3,4:ค) แทนรากหน้า แล้วเอาเข็มแทงที่ขาหลัง กบจะไม่แสดง
การตอบสนอง แต่ถ้าเอาเข็มเขี่ยตรงจุดที่ 3 ปรากฏว่า ขาหลังของกบจะกระตุก
ได้อีกครั้ง


ภาพที่ 1 การทดลองเกี่ยวกับการส่งกระแสประสาทของเส้นประสาทไขสันหลังของกบ


          จากผลการทดลองดังกล่าวจะสรุปผลได้อย่างไร ?


          ลองเขียนแผนผังแสดงทิศทางการเคลื่อนที่ของกระแสประสาทของเส้นประสาท
ไขสันหลังมาให้ด




 

          สรุปได้ว่า กระแสประสาทจากโครงสร้างต่างๆที่ทำหน้าที่รับแรงกระตุ้นจากสิ่งเร้า
ซึ่งเรียกว่า หน่วยรับความรู้สึก (receptor) จะเข้าสู่ไขสันหลังทางรากหลัง และออกทางรากหน้า ไปยังหน่วยปฏิบัติงาน (effector) ทำให้กล้ามเนื้อหดตัว และต่อมต่างๆ จะขับสารออกมาด้วย


          ที่เป็นเช่นนี้เนื่องจากปมประสาทรากหลัง (dorsal root ganglion) มีตัวเซลล์ประสาท
รับความรู้สึก ซึ่งมีเดนไดรต์อยู่ในเส้นประสาทไขสันหลัง และแอกซอนอยู่ในรากหลังยื่นเข้าไป
ในไขสันหลัง ดังนั้นเซลล์ประสาทรับความรู้สึกนี้ จึงทำหน้าที่รับกระแสประสาทจากหน่วยรับ
ความรู้สึก ขณะที่รากหน้าประกอบด้วยแอกซอนของเซลล์ประสาทสั่งการ และมีตัวเซลล์อยู่ใน
เนื้อสีเทาบริเวณด้านหน้าของไขสันหลัง (ventral horn) ซึ่งทำหน้าที่ส่งกระแสประสาทไปยัง
หน่วยปฏิบัติงาน (ภาพที่ 2 )

 

ภาพที่ 2 ทิศทางการเคลื่อนที่ของกระแสประสาทเข้าและออกจากไขสันหลัง