ข่อย

ชื่อวิทยาศาสตร์: Streblus asper Lour.

ชื่อสามัญ: Siamese rough  bush, Tooth Brush Tree

ชื่ออื่น: กักไม้ฝอย (ภาคเหนือ), ส้มพอ ตองขะแหน่ (กะเหรี่ยง-กาญจนบุรี)

วงศ์: MORACEAE

ลักษณะทางพฤกษศาสตร์

      ไม้ต้น ขนาดกลาง สูง 5-10 ม.เปลือกลำต้นสีเทา โคนลำต้นตรง ส่วนบนค่อนข้างคดงอเป็นปุ่มปม และเป็นร่องเล็กน้อย เนื้อไม้เหนียว กิ่งอ่อนมีขนสาก เรือนยอดเป็นพุ่ม รูปไข่ทึบ

     ใบ ใบเรียงสลับ ใบเดี่ยว มีขนาดเล็กสีเขียว ใบรูปรีู่แกมรูปไข่กลับหรือรูปคล้ายสี่เหลี่ยมขนมเปียกปูน โคนใบมนหรือแหลม ปลายใบแหลม ขอบใบจักฟันเลื่อยไม่เป็นระเบียบ ใบหนาหยาบคล้ายกระดาษทรายทั้งสองด้าน

     ดอก ดอกเพศผู้และดอกเพศเมียอยู่ต่างช่อกัน ดอกเพศเมียสีขาวหรือสีเหลืองอ่อน ดอกเดี่ยวแต่รวมกันเป็นกระจุกตามซอกใบและกิ่ง กลีบเลี้ยงมี 4 กลีบ คงอยู่จนดอกกลายเป็นผล ดอกเพศผู้สีเขียวอ่อน ออกเป็นช่อกลมเล็กๆ ตามกิ่งแต่ละช่อ เกสรเพศผู้มี 4 อัน

     ผล ผลกลมหรือเป็น 2 พูมีขนาดเล็กเท่าหัวเข็มหมุด เส้นผ่านศูนย์กลางประมาณ 0.5 ซม.ผิวเรียบ เมื่อยังอ่อนจะมีสีขาวหรือเทา เปลือกในมียางสีขาว เมื่อสุกผลสีเหลือง เมล็ดแข็งกลม