ปิเปตต์

ความหมาย

ปิเปตต์ เป็นหลอดแก้วใส ยาว ปลายเปิด ใช้สำหรับถ่ายเทของเหลวตามปริมาตรที่ต้องการอย่างละเอียดและมีความถูกต้องมากกว่ากระบอกตวง

ในปัจจุบัน จำเป็นต้องวิเคราะห์สารในปริมาณน้อย ๆ ดังนั้นปิเปตต์อีกประเภทที่ำนิยมใช้คือ

1. ปิเปตต์แบบปริมาตร (volumetric pipette หรือ transfer pipette))

มีขีดบอกปริมาตรที่แน่นอนเพียงขีดเดียว ดังนั้นจึงวัดปริมาตรได้เพียงค่าเดียว เช่น volumetric pipette ที่มีความจุ 10 ml ก็จะวัดปริมาตรของของเหลวได้เฉพาะ 10 ml เท่านั้น

มีหลายขนาดตั้งแต่ 1 ml ถึง 100 ml

ใช้วัดปริมาตรได้ใกล้เคียงความจริง แต่ก็ยังมีความผิดพลาดขึ้นอยู่กับความจุของปิเปตต์และระดับคุณภาพ

ข้อมูลจาก: Annual Book of ASTM standards, E969, Standard Specification for Glass Volumetric (Transfer) Pipets, 14, 04, 2004.

ปิเปตต์ที่มีความจุมากมีความผิดพลาดมากกว่าปิเปตต์ที่มีความจุน้อย

ปิเปตต์ระดับชั้นคุณภาพ B มีความผิดพลาดมากกว่าระดับชั้นคุณภาพ A ถึง 2 เท่า ดังนั้นในการทดลองที่ต้องการความแม่นยำสูง จึงควรเลือกใช้ปิเปตต์ระดับชั้นคุณภาพ A

ส่วนประกอบ

2. ปิเปตต์แบบใช้ตวง (graduated pipette หรือ measuring pipette)

มีขีดบอกปริมาตรต่าง ๆ แสดงไว้ ทำให้สามารถใช้ได้อย่างกว้างขวาง คือสามารถใช้แทน volumetric pipette ได้ แต่ใช้วัดปริมาตรได้แน่นอนน้อยกว่า volumetric pipette นั่นคือมีความผิดพลาดมากกว่า

ความผิดพลาดขึ้นอยู่กับความจุของปิเปตต์และระดับคุณภาพ

ข้อมูลจาก: Annual Book of ASTM standards, E1293, Standard Specification for Glass Measuring Pipets, 14, 04, 2004.

ปิเปตต์ที่มีความจุมากมีความผิดพลาดมากกว่าปิเปตต์ที่มีความจุน้อย

ที่ความจุเดียวกัน เมื่อเปรียบเทียบความผิดพลาดระหว่าง graduated pipette กับ volumetric pipette จะเห็นว่า graduated pipette มีความผิดพลาดเป็น 2 เท่าของ volumetric pipette ดังนั้น ในการทดลองที่ต้องการความแม่นยำสูง จึงควรเลือกใช้ volumetric pipette จะดีกว่า

3. micropipette
ใช้สำหรับปิเปตต์สารละลายที่มีปริมาตรน้อยๆ ซึ่งมีหลายขนาด

รุ่น	ช่วงปริมาตรที่สามารถปิเปตต์ได้
P2 P10 P20 P100 P200 P1000 P5000 P10ml	0.1 - 2 µl 0.5 - 10 µl 2 - 20 µl 20 - 100 µl 30 - 200 µl 200 - 1000 µl 1 - 5 ml 1 - 10 ml

ส่วนประกอบ

การอ่านปริมาตร ขึ้นอยู่กับรุ่นของไมโครปิเปตต์ ตัวอย่างเช่น

ขั้นตอนการใช้งาน

ข้อควรระวัง
     - ควรเช็ดปิเปตต์ก่อนปรับปริมาตร
     - เราควรเช็คว่าปิเปตต์ตั้งตรงหรือไม่ ในขณะที่ทำการทดลองเพื่อความถูกต้อง โดยเทียบปิเปตต์กับสิ่งที่ตั้งฉาก 2 อย่าง
     - ไม่ควรใช้ปากดูดสารละลาย เพราะสารละลายมีพิษ เป็นกรดแก่ เบสแก่ ควรใช้ลูกยางดูด
     - ระวังอย่าให้มีฟองอากาศบริเวณปลายปิเปตต์
     - ห้ามเขย่า เป่าหรือเคาะปิเปตต์กับข้างภาชนะรองรับเป็นอันขาด ถึงแม้จะเห็นว่ายังมีของเหลวติดค้างอยู่ที่ปลายปิเปตต์เล็กน้อยก็ตาม มิฉะนั้นปริมาตรของสารละลายที่ถ่ายออกจากปิเปตต์อาจผิดพลาดได้

ความจุ (ml)	ระดับชั้นคุณภาพ A (±ml)	ระดับชั้นคุณภาพ B (±ml)
2	0.006	0.0012
5	0.01	0.02
10	0.02	0.04
25	0.03	0.06
50	0.05	0.10

ความจุ (ml)	ระดับชั้นคุณภาพ A (±ml)	ระดับชั้นคุณภาพ B (±ml)
2	0.01	0.02
5	0.02	0.04
10	0.03	0.06
25	0.05	0.10
50	...	0.16