นาโนเทคโนโลยี  หน่วยที่ 4: เทคโนโลยีการสร้างระดับนาโน  การสร้างโครงสร้างนาโนโดยเทคโนโลยีปัจจุบัน (4)
 
 
 

          เทคนิคการสร้างโครงสร้างนาโนในปัจจุบันนี้ โดยมากเป็นการทำงานในลักษณะที่กำหนดเป้าหมายเอาไว้แล้ว ดำเนินการประกอบหรือปรับแต่งตามที่เราต้องการ แต่จะวิเศษมากเพียงใดถ้าเราจัดหาเพียงองค์ประกอบต่างๆ ให้ครบ แล้วปล่อยให้โมเลกุลสร้างโครงสร้างขึ้นมาด้วยตัวเองตามแบบที่เราต้องการ วิธีการนี้เรียกว่า  การสังเคราะห์โดยจัดวางโมเลกุลอย่างเป็นระเบียบได้ด้วยตนเอง (self-assembly) โดยมีแนวคิดพื้นฐานที่ว่าโมเลกุลจะพยายามอยู่ในสภาวะที่ใช้ระดับพลังงานต่ำสุดเท่าที่จะทำได้  เพื่อที่จะให้อยู่ภายใต้สภาวะที่เสถียรที่สุด  โดยธรรมชาติแล้วการประกอบกันเป็นโมเลกุลก็ดำเนินไปตามนี้อยู่แล้ว  ไม่ว่าจะเป็นการยึดติดกับโมเลกุลอื่นหรือการเปลี่ยนแปลงตำแหน่งภายในโครงสร้างโมเลกุลของตัวเอง ล้วนแล้วแต่เพื่อทำให้อยู่ในสภาวะที่ใช้ระดับพลังงานต่ำที่สุด

 
การสังเคราะห์โดยจัดวางโมเลกุลอย่างเป็นระเบียบได้ด้วยตนเองของผลึกอะลูมิเนียม  โดยการจัดเรียงตัวกันขึ้นเองของแต่ละอะตอมเป็นขั้น (โดยอะตอมสีเขียวที่อยู่มุมสุดจะเคลื่อนที่ขึ้นไปแทนที่ตำแหน่งของอะตอมสีน้ำเงิน  และผลักอะตอมสีน้ำเงินขึ้นไป ณ ตำแหน่งมุมสุดของอีกชั้นบนถัดไป)  จนกระทั่งได้เป็นโครงสร้างแบบกระท่อมของกลุ่มอะตอมอะลูมิเนียม 
 

          การสังเคราะห์โดยจัดวางโมเลกุลอย่างเป็นระเบียบได้ด้วยตนเองนี้  เป็นวิธีการผลิตโครงสร้างนาโนแบบจากเล็กไปใหญ่ (bottom-up) โดยที่การประกอบตัวเองได้เป็นแนวคิดพื้นฐานของโครงสร้างที่เกิดการรวมตัวกันอย่างเสถียรได้  โดยปราศจากการสร้างพันธะโควาเลนต์  โดยที่โครงสร้างนาโนนั้นจะเกิดการรวมตัวเข้าด้วยกันจากแรงแบบไอออนิค (ionic interactions)   พันธะไฮโดรเจน  พันธะที่เกิดจากการใกล้ชิดกันมากๆ ของอะตอม (dispersion forces)  พันธะโคออร์ดิเนชันหรือพันธะเดทีฟ (coordination or dative bond)  และแรงและพลังงานที่เกิดจากการไม่ชอบน้ำจากส่วนต่างๆ ของโมเลกุล (hydrophobic effects) เป็นต้น   วิธีการนี้จะเป็นการนำอะตอมหรือโมเลกุลวางลงไปยังพื้นผิวหรือโครงสร้างนาโน แล้วโมเลกุลนั้นจะเรียงตัวในตำแหน่งที่ต้องการได้เอง ทั้งนี้การรวมตัวกันเป็นไปเพื่อลดปริมาณระดับพลังงานโดยรวมให้อยู่ในระดับต่ำที่สุด ข้อได้เปรียบสำคัญของการผลิตโครงสร้างโมเลกุลด้วยวิธีการนี้ คือ สามารถสร้างโครงสร้างที่มีขนาดใหญ่ได้ ดังนั้นวิธีการนี้จึงมีแนวโน้มที่จะเป็นวิธีการใหม่ในการผลิตโครงสร้างระดับนาโนขนาดใหญ่ เช่น หน่วยความจำและหน่วยประมวลผลของคอมพิวเตอร์ เป็นต้น

 
 
          การสังเคราะห์โดยจัดวางโมเลกุลอย่างเป็นระเบียบได้ด้วยตนเองนี้  อาจถือได้ว่าเป็นเทคนิคการผลิตโครงสร้างระดับนาโนที่มีความสำคัญมากที่สุดก็ว่าได้  เพราะสามารถนำไปใช้งานได้อย่างกว้างขวาง  คลอบคลุมหลากหลายสาขา  มีศักยภาพในการสร้างโครงสร้างได้หลายขนาดทั้งขนาดเล็กและใหญ่  และยังเสียค่าใช้จ่ายในการผลิตน้อยอีกด้วย