สมองทุกส่วนจะมีเส้นประสาทแยกออกมาเป็นคู่ๆ เพื่อรับสัญญาณ ความรู้สึก และ ออกคำสั่งควบคุมหน่วยปฏิบัติงาน เรียกว่า เส้นประสาทสมอง (cranial nerve) เส้นประสาท สมองของสัตว์เลี้ยงลูกด้วยน้ำนม นกและสัตว์เลื้อยคลานมีจำนวน 12 คู่ แต่พวกปลาและสัตว์ ครึ่งบกครึ่งน้ำมีอยู่เพียง 10 คู่ โดยเส้นประสาทสมองอาจเป็นเส้นประสาทรับความรู้สึก เส้นประสาทสั่งการอย่างใดอย่างหนึ่ง หรืออาจเป็นเส้นประสาทผสม ซึ่งทำหน้าที่รับความรู้สึก และสั่งการในเส้นเดียวกัน เพื่อควบคุมการทำงานของอวัยวะต่างๆ ของร่างกาย
ภาพที่ 2.13 เส้นประสาทสมองที่ส่งกระแสประสาทเพื่อควบคุมการทำงานของอวัยวะต่างๆ ที่มา : Carola,R.& et al.(1992).Human Anatomy. หน้า 374
คงจะเห็นแล้วว่า ระบบประสาทมีความสำคัญต่อร่างกายของเราอย่างไร เปรียบเสมือน ศูนย์บัญชาการของการควบคุมให้อวัยวะทุกส่วนของร่างกายสามารถทำหน้าที่ได้อย่างมี ประสิทธิภาพ และยังช่วยในการประสานงานกับอวัยวะอื่นๆ ให้ทำงานร่วมกันอย่างสมดุลเพื่อ ตอบสนองต่อสิ่งเร้าที่มากระตุ้นทั้งภายในและภายนอกร่างกาย ซึ่งเมื่อใดที่ร่างกายขาดภาวะ สมดุลก็มักจะก่อปัญหาให้กับผู้เป็นเจ้าของได้ ฉะนั้นเราจึงควรระมัดระวังไม่ให้มีสารใดหรือ ปัจจัยใดๆ มาทำลายสมองซึ่งเป็นส่วนสำคัญยิ่งในระบบประสาท