|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
เม็ดสี และการเกิดเม็ดสีในลูกปลากัด |
|
 |
||
ภาพตัดขวางบริเวณชั้นผิวหนังของปลากัด |
||
| รงควัตถุสีเงาวาว (iridescence) สีน้ำเงิน และสีเขียว ปลากัดขับถ่ายของเสียออกทางเหงือกและผิวหนัง แต่มีของเสียบางประเภทที่ถูกเก็บสะสมไว้ในบริเวณผิวหนัง ตา และครีบ ซึ่งสารประกอบที่เป็นของเสียจากขบวนการเมตาบอลิซึมของสารประกอบที่มีไนโตรเจน เช่น กัวนีน (guanine) เป็นโพลิเมอร์ของแอมโมเนียที่เรียงตัวเป็นผลึก (crystalline) จะสะท้อนแสงและทำให้เห็นตัวปลาเป็นเงาวาว โดยพบผลึกของกัวนีนอยู่ในเซลล์เม็ดสีอิริโดไซท์ (iridocyte) ความหนาและการจัดเรียงตัวของผลึกและรงควัตถุชนิดนี้ทำให้มองเห็นปลากัดมีสีน้ำเงินและสีเขียวที่หลากหลาย |
 |
||
ปลากัดที่มีสีมันวาว |
||
| รงควัตถุสีดำ (melanin) รงควัตถุสีดำเป็นอนุพันธ์ของกรดอะมิโนที่ชื่อว่าอะลานีน (alanine) ซึ่งเซลล์ของร่างกายสามารถเปลี่ยนเป็นสารอื่นๆ เช่น ฟีนิลอะลานีน (phenylalanine) ไทโรซีน(tyrosine) และไดไฮดรอกซิล-ฟีนิลอะลานิน (dyhydroxyl-phenylalanine : DOPA) ซึ่งมักเกิดขึ้นในเซลล์เมลาโนไซท์ (melanocyte) โดยใช้เอนไซม์ชนิดต่างๆ และเอนไซม์ที่สำคัญ คือไทโรซิเนส (tyrosinase) หากปลากัดไม่สามารถผลิตเอนไซม์ชนิดนี้ได้ จะทำให้เป็นปลากัดเผือก (albino) ในเซลล์เมลาโนไซท์ (melanocyte) นั้น DOPA จะถูกเปลี่ยนรูปเป็น DOPA-quinone ซึ่งเป็นรงควัตถุ สีแดง แต่ไม่เสถียรจึงเปลี่ยนเป็นอินโดล ควิโนน (indole quinone) ที่รวมตัวกันเป็นสายโพลิเมอร์ที่เรียกว่า เมลานิน (melanin) ทำให้มองเห็นปลากัดเป็นสีดำหรือสีน้ำตาล |
 |
 |
|||
ปลากัดสีดำ |
ปลากัดที่มี่สีดำและน้ำตาล |
|||
| รงควัตถุสีแดง (pterin) สีแดงของปลากัดอาจเป็นผลมาจากรงควัตถุเธอรีน (pterin) ซึ่งมีโครงสร้างของเทอริดีน(pteridin) ที่เรียกว่าเทอริโนโซม (pterinosome) ลักษณะคล้ายกับการจับกันแบบกัวนีน (guanine) และอาจเกิดจากแอสทาแซนทีน (astaxanthin) |
 |
||||
 |
||||
สูตรโครงสร้างโมเลกุลของ pterin |
||||
ปลากัดสีแดง |
||||
| รงควัตถุแคโรทีนอยด์ (carotenoid) สีเหลืองที่พบในปลากัดอาจเกิดจากรงควัตถุแคโรทีนอยด์ (carotenoid) ในเซลล์แซนโธฟอร์ (xanthophore) หรืออาจเกิดระหว่างขั้นตอนการสร้างเมลานินซึ่งมีสาเหตุจากปริมาณเอนไซม์ไทโรซิเนส (tyrosinase) ไม่เพียงพอ ทำให้เกิดเป็นสีเหลืองหรือสีแดงขึ้นได้ ดังนั้นการเกิดสีเหลืองในปลากัดอาจเกิดขึ้นได้จากหลายสาเหตุ อาทิเช่น ระหว่าง melanin pathway หรือ xanthin pathway ของแคโรทีนอยด์ หรือ pterine pathway ของเอนไซม์ร่วม (cofactor) ที่เหมือนกันกับกรดโฟลิค รงค์วัตถุแคโรทีนอยด์ชนิดที่รู้จักกันมากที่ี่สุด คือ แอสทาแซนทิน (astaxanthin) พบในสาหร่ายสไปรูไลนาซึ่งเป็นสาหร่ายสีเขียวแกมน้ำเงินที่นิยมนำมาใช้ทำ้เป็นส่วนประกอบของอาหารปลา ดังนั้นการเลี้ยงปลากัดด้วยอาหารที่มีส่วนผสมของรงค์วัตถุจากสิ่งมีชีวิตจากธรรมชาติจะช่วยทำให้ปลามีสีที่สดกว่าเดิม |
 |
 |
|||||
สูตรโครงสร้างโมเลกุลของ astaxanthin (รงค์วัตถุแคโรทีนอยด์) |
||||||
ปลาักัดสีเหลือง |
||||||
|
||||||
การเลี้ยงปลากัดในขวด ปลากัดเมื่อโตได้ขนาด ผู้เลี้ยงจะคัดแยกตัวเมียและตัวผู้ออกจากกัน ตัวผู้จะนำไปเลี้ยงในขวดขวดละ |
 |
 |
|||
การเลี้ยงปลากัดในขวดสุราแบน |
การเปลี่ยนน้ำปลากัดในขวด |
|||
 |
 |
|||
การเลี้ยงปลากัดเพื่อใช้เป็นพ่อแม่พันธุ์ |
ปลากัดที่เลี้ยงไว้ในขวดโหล |
|
||
 |
||
 |
 |
|||
ใบหูกวางแห้ง |
ปลากัดที่หมักในน้ำ้ำหมักใบหูกวาง |
|||
ให้นักเรียนศึกษาโครงสร้างและการทำงานของระบบต่างๆ ของสัตว์ และเปรียบเทียบระหว่างสัตว์ต่างชนิดกันที่พบได้ง่าย อาทิเช่น ปลากัด กบ แมลง มด ฯลฯเป็นต้น โดยให้เปรียบเทียบโครงสร้างของร่างกายภายนอก การดำรงชีวิต การเคลื่อนที่ และให้นักเรียนศึกษาการสืบพันธุ์และการขยายพันธุ์ของสัตว์ โดยจัดสภาพแวดล้อมให้เหมาะสมเพื่อให้สัตว์สามารถสืบพันธุ์และเจริญเติบโต และให้นักเรียนวางแผนและศึกษาวงจรชีวิตและพัฒนาการของสัตว์ในแต่ละระยะ นักเรียนสามารถศึกษาและเปรียบเทียบรูปแบบการปฏิสนธิภายนอกและภายในพร้อมทั้งการออกลูกเป็นไข่และออกลูกเป็นตัวของสัตว์ โดยใช้ปลากัด และปลาหางนกยูง ซึ่งเป็นปลาที่หาได้ง่ายและสามารถสังเกต |
||
 |
||
กิจกรรมที่ทำได้ในชั้นเรียนเกี่ยวกับเรื่องสิ่งมีชีวิตกับการดำรงชีวิต |
||||||
 |
||||||
 |
||||||
| หน้าเดิม | ||||||