โครมาติน เป็นโครงสร้างที่เกิดจากการรวมตัวระหว่าง DNA และโปรตีน

         การที่ DNA และโปรตีนอยู่รวมกันเกิดเป็นโครงสร้างซึ่งเรียกว่าโครมาตินนั้น พบว่ามีลักษณะคล้ายกับลูกปัดที่ร้อยอยู่ในเชือก กล่าวคือ ส่วนที่เป็นโปรตีนซึ่งได้แก่ฮิสโตน (histone) ชนิดต่างๆนั้น จะรวมตัวกันเป็นก้อน และมี DNA พันตัวรอบก้อนของฮิสโตนไว้คล้ายลูกปัด เราเรียกเฉพาะส่วนที่เป็นก้อนฮิสโตนและมี DNA พันรอบนี้ว่า "นิวคลีโอโซม" (nucleosome)

ภาพแสดงโครงสร้างของโครมาติน

         นิวคลีโอโซม มีหน้าที่สำคัญในการบรรจุ DNA ขนาดใหญ่ในเซลล์ ประกอบด้วยสาย DNA เกลียวคู่ขนาดประมาณ 200 คู่เบส ส่วนใหญ่ของ DNA เกลียวคู่นี้จะพันรอบโมเลกุลของโปรตีนฮิสโตน 2 รอบ ส่วนนี้เป็นแกน (core) ของนิวคลีโอโซม มีเส้นผ่าศูนย์กลาง 10-11 นาโนเมตร แกนนี้ประกอบด้วยฮิสโตนชนิด H2A, H2B, H3 และ H4 ชนิดละ 2 โมเลกุล ระหว่างแกนแต่ละแกนของนิวคลีโอโซมมี DNA ส่วนสั้นๆจับกับฮิสโตนชนิด H1 เรียกส่วนนี้ว่า ตัวเชื่อม (linker) ส่วนนี้มีความยาวแปรผันไปตามชนิดของเซลล์ ทำหน้าที่เป็นสะพานเชื่อมระหว่างนิวคลีโอโซม

ภาพแสดงโครงสร้างของนิวคลีโอโซม

		เอ...ในเมื่อดีเอนเอเป็นสารที่บรรจุข้อมูลทางพันธุกรรมเอาไว้ เมื่อเกิดการขดพันกันเช่นนี้ จะเกิดการถ่ายทอดข้อมูลทางพันธุกรรมได้อย่างไรกันนะ

ไรโบโซม แหล่งสังเคราะห์โปรตีนที่มีโครงสร้างประกอบด้วย RNA และโปรตีน

         ไรโบโซมจัดเป็นไรโบนิวคลีโอโปรตีนชนิดหนึ่ง เป็นแหล่งสังเคราะห์โปรตีน มีน้ำหนักโมเลกุลประมาณ 2.5 - 4.2 ล้านดาลตัน ประกอบด้วยส่วนที่เป็นโปรตีนชนิดต่างๆ ประมาณร้อยละ 35 ส่วนที่เหลืออีกร้อยละ 65 เป็น rRNA

         ไรโบโซมของโปรคาริโอตและยูคาริโอตมีขนาดไม่เท่ากัน กล่าวคือของยูคาริโอตมีใหญ่กว่า คือมีขนาดเท่ากับ 80 S ส่วนของโปรคารีโอตเป็น 70 S อย่างไรก็ตามไม่ว่าจะเป็นไรโบโซมของเซลล์ชนิดใด พบว่าจะประกอบด้วยสองหน่วยย่อย (subunit) เสมอคือ หน่วยย่อยขนาดเล็ก (small subunit) และหน่วยย่อยขนาดใหญ่ (large subunit) หน่วยย่อยทั้งสองชนิดของไรโบโซมอยู่แยกกัน และจะประกอบติดกันขณะที่มีการสังเคราะห์โปรตีน

         โปรตีนที่เป็นส่วนประกอบของไรโบโซมนั้นมีอยู่ด้วยกันหลายชนิด เชื่อว่าทำหน้าที่เกี่ยวกับโครงสร้างของไรโบโซม ทำให้มีโครงสร้างซึ่งเหมาะสมกับการทำงาน และอาจทำหน้าที่เป็นเอนไซม์ด้วย

ภาพแสดงโครงสร้างของไรโบโซม

		เพื่อนๆ พอจะบอกได้ไหมคะว่า ไรโบโซมของโปรคาริโอตและยูคาริโอต มีอะไรที่เหมือนกันหรือแตกต่างกันบ้าง

ไวรัสบางชนิดจัดเป็นนิวคลีโอโปรตีนชนิดหนึ่ง

        ไวรัสซึ่งถือว่าเป็นสิ่งมีชีวิตที่มีขนาดเล็กที่สุด มีขนาดเส้นผ่าศูนย์กลางประมาณ 20-300 นาโนเมตร แท้ที่จริงแล้วไวรัสบางตัวก็คือนิวคลีโอโปรตีน ตัวไวรัสประกอบขึ้นด้วยกรดนิวคลีอิกห่อหุ้มด้วยโปรตีน แต่บางชนิดอาจพบคาร์โบไฮเดรตและไขมันได้บ้างแต่ในปริมาณที่น้อยมาก ในไวรัสตัวหนึ่งจะพบกรดนิวคลีอิกเพียงชนิดเดียว คือเป็น DNA หรือ RNA อย่างใดอย่างหนึ่งเท่านั้น ไวรัสจึงเป็นได้ทั้งไรโบนิวคลีโอโปรตีน หรือดีออกซีไรโบนิวคลีโอโปรตีน

         กรดนิวคลีอิกในตัวของไวรัสทำหน้าที่เป็นสารพันธุกรรม ส่วนที่เป็นโปรตีนและสารอื่นๆ ทำหน้าที่ช่วยป้องกันสารพันธุกรรมของไวรัสไว้ไม่ให้ถูกทำลายได้ง่าย

ภาพแสดงโครงสร้างของไวรัสใบยาสูบ (Tobacco mosaic virus)