หลังจากที่ทราบความสำคัญของการสื่อสารวิทยาศาสตร์กันไปแล้ว คราวนี้เราจะมาพูดถึงรูปแบบของการสื่อสารวิทยาศาสตร์กันบ้าง โดยรูปแบบของการคสื่อสารวิทยาศาสตร์นั้น สามารถแบ่งออกได้เป็น 2 ประเภทใหญ่ๆคือการสื่อสารวิทยาศาสตร์แบบที่เป็นทางการ และการสื่อสารวิทยาศาสตร์ตามอัธยาศัย โดยการสื่อสารวิทยาศาสตร์ที่เป็นทางการนั้น มีความคล้ายคลึงกับการเรียนรู้ในระบบโรงเรียน ที่มีโครงสร้างของกิจกรรมที่ทำอย่างชัดเจน มีการวัดและประเมินผล ตัวอย่างของการสื่อสารวิทยาศาสตร์ที่เป็นทางการก็เช่น
- การเรียนวิทยาศาสตร์ในห้องเรียน ทั้งที่โรงเรียน มหาวิทยาลัย ซึ่งอาจจะประกอบด้วย การบรรยาย การสอนเสริม การทำการทดลองในห้องปฏิบัติการ และกิจกรรมต่างๆ
- โปรแกรมการฝึกปฏิบัติต่างๆที่ได้รับการรับรองจากหน่วยงานที่มีความน่าเชื่อถือ
- การประชุมวิชาการ การนำเสนอผลงานและการสัมนาวิชาการต่างๆ
- การจัดทำหนังสือเรียน และอุปกรณ์ที่ใช้ในการเรียนทางไกลต่างๆ
ส่วนการสื่อสารวิทยาศาสตร์ตามอัธยาศัย นั้นโดยทั่วไปจะเป็นไปแบบสมัครใจ ไม่มีการประเมินผลใดๆ และมีความเกี่ยวข้องกับสังคมในวงกว้างมากกว่า ตัวอย่างของการการสื่อสารวิทยาศาสตร์ตามอัธยาศัย ก็เช่น
- พิพิธภัณฑ์และศูนย์การเรียนรู้วิทยาศาสตร์
- รายการต่างๆที่เผยแพร่ทางสื่อ เช่น ภาพยนตร์ โทรทัศน์ วิทยุ หรือในรูปแบบของสิ่งพิมพ์
- วงเสวนาประเด็นทางวิทยาศาสตร์ ในชุมชนหรือทางอินเตอเนท
- กิจกรรมที่จัดโดยมหาวิทยาลัยหรือองค์กรต่างๆ
- แมกกาซีนหรือหนังสือการ์ตูนวิทยาศาสตร์
- การแสดงทางวิทยาศาสตร์
ที่มาของข้อมูล
Wellington, J. (1991). Newspaper science, school science: Friends or enemies? International Journal of Science Education, 13(4), 363–372. https://doi.org/10.1080/0950069910130401