Affect Heuristic หรือการตัดสินใจจากความรู้สึกชั่วขณะ นั้นเป็นอคติทางความคิด (cognitive bias) อีกแบบหนึ่ง ซึ่งเกี่ยวกับการที่บุคคลคนหนึ่งตัดสินใจบนพื้นฐานของอารมณ์ ความชอบ แทนที่จะตัดสินใจบนพื้นฐานของการพิจารณาข้อมูลที่ผ่านการวิเคราะห์และประเมินความน่าเชื่อถือมาแล้ว ในกรณีที่ คนที่มี affect heuristic เกิดความประทับใจต่อสิ่งใดสิ่งหนึ่งเค้าจะเชื่อว่า สิ่งนั้นเป็นสิ่งที่มีประโยชน์มากๆ และถูกต้อง แทบจะไม่มีความเสี่ยงที่สิ่งนั้นจะเป็นสิ่งที่ผิดเลย จะเห็นได้ว่า affect heuristic จะเกิดขึ้นอย่างรวดเร็วในขั้นต้นของกระบวนการตัดสินใจใดๆเลย (first and fast response mechanism) ตัวอย่างของ affect heuristic ก็เช่น มีเด็กสองคน ซึ่งไม่เคยเจอสุนัขแบบประจันหน้ามาก่อน (โดยอาจจะเคยเห็นแค่ในรูปมาก่อนเท่านั้น)  เด็กคนแรก เมื่อมีโอกาสได้เจอสุนัขเป็นครั้งแรก ก็ได้ไปเจอสุนัขที่มีนิสัยดี ขี้อ้อน ไม่เห่า เด็กคนแรกก็จะตัดสินใจว่า สุนัขเป็นสัตว์ที่ไม่มีอันตราย แต่เด็กคนที่สอง เมื่อได้เจอสุนัขเป็นครั้งแรกก็ได้เจอสุนัขตัวที่ดุร้าย ขี้หงุดหงิด และโดนสุนัขตัวนั้นกัด เด็กคนที่สองก็จะตัดสินใจว่า สุนัขเป็นสิ่งมีชีวิตที่อันตราย ไม่ควรเข้าใกล้ เมื่อเวลาผ่านไป เด็กคนแรก เมื่อได้เจอสุนัขอีก ถึงแม้จะไม่ใช่ตัวเดิม ก็จะมีความกล้าที่จะเล่นกับสุนัข แต่เด็กคนที่สอง เมื่อได้เจอสุนัขอีก ถึงแม้จะเป็นสุนัขที่ไม่ได้กัดตนเอง ก็จะแสดงความหวาดกลัว ไม่กล้าเข้าใกล้ เพราะฝังใจจากที่เคยโดนสุนัข(ที่เจอกันเป็นครั้งแรก)กัดมา นอกจากนี้ ยังมีงานวิจัยที่ศึกษา Heuristic response ของบุคคลต่อความไม่ชัดเจนของข้อมูลข่าวสารที่เกิดขึ้นในช่วงของการเกิดโรคระบาด covid-19 (pandemic uncertainty) พบว่า affect heuristic เป็นปัจจัยแรกที่กำหนดการตอบสนองของบุคคลต่อ pandemic uncertainty และมักจะเกี่ยวเนื่องกับการตอบสนองในทางลบ และในการที่การตอบสนองจะเป็นไปในทางบวกหรือทางลบนั้น ขึ้นอยู่กับความสมดุลของ heuristic ใน 4 ด้าน ได้แก่ trust, expectancy, tradition และ affect โดยการตอบสนองต่อ pandemic uncertainty ในทางบวก มักจะถูกชี้นำโดย trust heuristic และ expectancy heuristic ส่วนการตบสนองในทางลบต่อ pandemic uncertainty มักจะถูกชี้นำโดย tradition heuristic และ affect heuristic

ที่มา

1) Hodson, J., Reid, D., Veletsianos, G., Hodson, J., & Thompson, C. P. (2022). Heuristic responses to pandemic uncertainty: Practicable communication strategies of “reasoned transparency” to aid public reception of changing science. Public Understanding of Science, 32(4), 428–441. https://doi.org/10.1177/09636625221135425

1) Slovic, P., Finucane, M., Peters, E., & MacGregor, D. (2002). The Affect Heuristic. In T. Gilovich, D. Griffin, & D. Kahneman (Eds.), Heuristics and Biases: The Psychology of Intuitive Judgment (pp. 397-420). Cambridge: Cambridge University Press. doi:10.1017/CBO9780511808098.025