ถ้าอนุภาคเคลื่อนที่ด้วยความเร็วที่เพิ่มขึ้น แสดงว่าอนุภาคมีความเร่ง แต่ถ้าอนุภาคมีความเร็วลดลง เรียกว่าอนุภาคมีความหน่วง แต่เพื่อความสะดวก ในการใช้ความเร่ง เราจะไม่ใช้ความหน่วง แต่จะนิยามความเร่งให้ครอบคลุมถึง ทุกกรณีที่ความเร็วมีการเปลี่ยนแปลง

1-3-1 ความเร่งเฉลี่ยและความเร่งขณะใดขณะหนึ่ง

ความเร่งเฉลี่ยและความเร่งขณะใดขณะหนึ่ง (average and instantaneous acceleration)

รูปที่ 1-2 แสดงการเคลื่อนที่ของอนุภาคจากจุด A ไปยังจุด B

สมมติว่าขณะเวลา อนุภาคอยู่ที่จุด A มีความเร็ว เมื่อเคลื่อนที่มาถึงจุด B อนุภาคมีความเร็วเป็น ในช่วงเวลา โดยความเร็วของอนุภาคเปลี่ยนไปเท่ากับ

ความเร่งเฉลี่ยของอนุภาค เขียนได้เป็น

(1-12)

โดยที่ เป็นเวกเตอร์ซึ่งมีทิศเดียวกับ และมีขนาดเท่ากับ

ในทำนองเดียวกัน ความเร่งขณะใดขณะหนึ่ง ณ ตำแหน่งใดๆ สามารถหาได้เมื่อ ดังนั้นความเร่งขณะใดขณะหนึ่งเขียนได้เป็น

(1-13)

หรืออาจเขียนความเร่งขณะใดขณะหนึ่งได้ใหม่โดยอาศัยสมการที่ (1-3) ที่ว่า

(1-14)

ช่วยน้องเจ้าจุก หน่อยสิจ้ะ แบบว่าช่วยกันทำนะ คิดคนเดียวสมองมันตึ๊บ !! จังเลย