ในตอนที่ผ่านมา ระบบอนุภาคที่เราพิจารณา มีมวลรวมคงตัวตลอดเวลา แต่สำหรับในตอนนี้ เราจะมาพิจารณาในกรณีที่มวลรวมของระบบมีการเปลี่ยนแปลง ตัวอย่างของระบบดังกล่าวคือ จรวดที่กำลังเคลื่อนที่
รูปที่ 5-5 แสดงระบบที่มวลมีการเปลี่ยนแปลง
พิจารณารูปที่ 5-5 (ก) แสดงจรวดขณะกำลังเคลื่อนที่ และรูปที่ 5-5 (ข) แสดงจรวดมีความเร็ว และมวลเปลี่ยนไป เมื่อมีการปล่อยไอพ่นออกมา ซึ่งเป็นสาเหตุที่ทำให้มวลของระบบลดลง

พิจารณาในกรณีที่ระบบไม่มีแรงภายนอกมากระทำ สามารถสรุปได้ว่าโมเมนตัมคงตัว

(5-34)

เนื่องจาก

(5-35)

และ

(5-36)

เนื่องจาก

(5-37)

คือ ผลรวมระหว่างความเร็วของไอพ่นเทียบกับจรวด กับความเร็วของจรวด มองเห็นโดยผู้สังเกตบนพื้นดิน

(5-38)

ถ้าช่วงเวลาที่เราสนใจคือ dt สมการที่ (5-38) เขียนได้เป็น

(5-39)


ปริมาณ เรียกว่า อัตราการสูญเสียมวลของจรวด (ออกมาในรูปของไอพ่น) หรืออาจเรียกว่า อัตราการใช้เชื้อเพลิง ซึ่งแทนด้วยสัญลักษณ์ -R ดังนั้นสมการที่ (5-39) เขียนได้ใหม่เป็น

(5-40)

โดยที่ Ru เรียกว่า thrust ซึ่งหมายถึงแรงผลักที่เกิดขึ้นจากไอพ่น (แรงผลักที่ไอพ่นมีต่อจรวด) ที่ปล่อยออกมาจากจรวด และ a คือ อัตราเร่งเริ่มต้นของจรวด ก่อนปล่อยไอพ่น

นอกจากนี้เราสามารถหาการเปลี่ยนแปลงความเร็วของจรวดได้จากสมการที่ (5-38)



เมื่อ vi และ Mi คือ ความเร็วและมวลของจรวดก่อนที่จะมีการปล่อยไอพ่น
Vf และ Mf คือ ความเร็วและมวลของจรวดหลังจากที่มีการปล่อยไอพ่น

(5-41)


เนื่องจาก ทำให้ผลต่าง แสดงว่าจรวดมีความเร็วเพิ่มขึ้น หลังจากที่ปล่อยไอพ่นออกไป