ต่อมใต้สมองส่วนหลังเจริญมาจากเนื้อเยื่อประสาท
(ต่อมใต้สมองส่วนหน้าเจริญมาจากเพดานปากของตัวอ่อน) ต่อมใต้สมองส่วนหลังเป็นที่เก็บฮอร์โมนสองชนิดที่หลั่งจากไฮโพทาลามัส
ฮอร์โมนนิวโรไฮโพไฟซิส (neurohypophysis : PN) เป็นที่สิ้นสุดของเส้นประสาทแอกซอน
(axon) ของนิวโรซีครีทอรีเซลล์ ที่ตัวเซลล์อยู่ที่ไฮโพทาลามัส
คือ
1.
พาราเวนทริคิวลาร์ นิวคลีอาย
(paraventricular nuclei : PVN) เซลล์ส่วนใหญ่
สร้างออกซิโทซิน ส่วนน้อยสร้างวาโซเพรสซิน
2.
ซูพราออฟติก นิวคลีอาย (supraoptic
nuclei : SON) เซลล์ส่วนใหญ่สร้างวาโซเพรสซิน มีบางส่วนสร้างออกซิโทซิน
ฮอร์โมนทั้งสองชนิดถูกส่งมาตามเส้นประสาทแอกซอน
(axon) แล้วเก็บไว้ที่นิวโรไฮโพไฟซิส โดยจับกับโปรตีนตัวพา (carrier
protein) ชื่อ นิวโรไฟซิน (neurophysin) ปลายเส้นประสาท จะไปสิ้นสุดที่นิวโรไฮโพไฟซิส
เรียกว่าใยประสาท ไฮโพทาลาโม -ไฮโพไฟเซียล
(hypothalamo - hypophyseal tract) บริเวณนิวโรไฮโพไฟซิส ประกอบด้วยเซลล์เรียกว่า
พิทูอิไซท์
(pituicyte)
1
ทั้งพาราเวนทริคิวลาร์ นิวคลีอายและซูพราออฟติก นิวคลีอายในไฮโพทาลามัส
มีเซลล์ประสาทที่สร้าง ทั้งวาโซเพรสซินและออกซิโทซิน แล้วแต่ชนิดของเซลล์ประสาทในนั้นว่าจะสร้างวาโซเพรสซินหรือออกซิโทซิน
2 ฮอร์โมนจะเคลื่อนที่ตามเส้นประสาทแอกซอนมาเก็บไว้ที่ต่อมใต้สมองส่วนหลัง
3
เมื่อเซลล์ประสาทได้รับการกระตุ้น ฮอร์โมนที่เก็บไว้จะถูกหลั่งเข้าสู่กระแสเลือดไปยังอวัยวะเป้าหมาย
จากการทดลองถ้ามีการตัดต่อมใต้สมองส่วนหลังออกไปพบว่ามีอาการเบาจืดเกิดขึ้นชั่วคราว
แต่ถ้าตัดไฮโพทาลามัสออกไป อาการเบาจืดจะเกิดขึ้นอย่างถาวร แสดงให้เห็นว่า
ต่อมใต้สมองส่วนหลังไม่ได้เป็นต่อมที่สร้างฮอร์โมน แต่เป็นที่เก็บฮอร์โมน
ที่สร้างจากไฮโพทาลามัส ฮอร์โมนที่สร้างขึ้นจะเคลื่อนที่ไปตามนิวโรซีครีทอรีเซลล์ไปที่ต่อมใต้สมองส่วนหลัง
ถ้าตัด ต่อมใต้สมองส่วนหลังออก ฮอร์โมนจะเคลื่อนที่ไปตามเเอกซอน
(axon) ไปเรื่อยๆ เมื่อถูกกระตุ้นก็จะมีการหลั่งออกมา จึงทำให้อาการเบาจืดเป็นแค่ชั่วคราว
ฮอร์โมนจากต่อมใต้สมองส่วนหลัง
|