โปรแกรมประมวลผลคำ (text editing or word processing) ได้ถูกพัฒนาขึ้นเพื่อความสะดวกแก่ผู้ใช้งานในการสร้างรายงานหรือเอกสารอิเล็กทรอนิค เราสามารถสร้างข้อความต่าง ๆ ด้วยการใช้คีย์บอร์ดพิมพ์อักษรเรียงต่อกันไปเป็นเชิงเส้น (linear form) จากซ้ายไปขวา ยกตัวอย่างเช่น คำว่า “MATHEMATICS” ในภาษาอังกฤษ หรือ จากบนลงล่างดังรูปแบบการเขียนในแนวตั้งของภาษาจีนหรือภาษาญี่ปุ่น สำหรับภาษาไทยนั้น ถึงแม้ว่ารูปแบบการเขียนภาษาไทย อาจปรากฏรูปแบบที่ไม่ใช่เชิงเส้น (non-linear form) เช่นคำว่า “น้ำสบู่” มีเครื่องหมายวรรณยุกต์ “ -้ ” ซ้อนอยู่บนสระ “-ำ” หรือ มีสระ “-ู” และมีเครื่องหมายวรรณยุกต์ “ -่ ” ปรากฏอยู่ด้านล่างและด้านบนของพยัญชนะ “บ” ก็ตาม แต่ในการพิมพ์นั้น สามารถพิมพ์เรียงต่อกับแบบเชิงเส้นได้ คือ “น” “-ำ” “ -้ ” “ส” “บ” “-ู” และ “ -่ ”
          แต่ในการสร้างเอกสารภาษาคณิตศาสตร์นั้นแตกต่างออกไป เพราะภาษาคณิตศาสตร์นั้นมักปรากฏในรูปแบบที่ไม่ใช่เชิงเส้น หรือที่เราเรียกว่าเป็นรูป 2 มิติ ดังแสดงในรูปที่ 1

รูปที่ 1   ตัวอย่างของภาษาคณิตศาสตร์ที่อยู่ในรูปแบบที่ไม่ใช่เชิงเส้น

        สัญลักษณ์ผลรวมของเศษส่วนในรูปที่ 1 ประกอบด้วยอักขระพิเศษ ∑ ที่มีขอบเขตบนเป็นตัวอักษรภาษาอังกฤษพิมพ์แบบตัวเอียง n และขอบเขตล่างเป็นสมการ i=1 ที่ตัวอักษร i พิมพ์แบบตัวเอียง  ในขณะที่เครื่องหมาย = และตัวเลข 1 พิมพ์แบบตัวตรงธรรมดา อีกทั้งตัวอักษร n i เครื่องหมาย = และตัวเลข 1 ต้องมีขนาดเล็กลงจากปกติเล็กน้อย ตามด้วยสัญลักษณ์แสดงเศษส่วน ซึ่งตัวเศษคือสัญลักษณ์ i² - 3 ตัวส่วนคือตัวเลข 5 และถูกแบ่งด้วยเส้นขีดขั้นเศษและส่วนสำหรับตัวเศษนั้น ประกอบด้วยสัญลักษณ์แสดงการยกกำลังซึ่งประกอบด้วย ฐานคือตัวอักษร i ที่พิมพ์แบบตัวเอียงและตัวเลข 2 ที่พิมพ์แบบตัวตรงธรรมดา ขนาดเล็กลงเล็กน้อย ปรากฏอยู่เหนือตัวอักษร i เยื้องไปทางขวา ตามมาด้วยเครื่องหมาย - และตัวเลข 3 ซึ่งพิมพ์แบบตัวตรงธรรมดา

        จากที่กล่าวมา ในการสร้างสัญลักษณ์ดังกล่าวให้สวยงามและสื่อความหมายได้อย่างถูกต้องนั้น ต้องสร้างทุกตัวเลข เครื่องหมาย และตัวอักษรให้ถูกต้องทั้งขนาด รูปแบบและตำแหน่ง ซึ่งถือเป็นเรื่องที่ค่อนข้างยุ่งยาก ต้องใช้ความพยายามและอดทนอย่างมาก แต่ในปัจจุบันได้มีการพัฒนาโปรแกรมต่าง ๆ ขึ้นมาช่วยในการสร้างสัญลักษณ์เหล่านี้ อาทิเช่น LaTeX หรือ Math equation ของ Microsoft (MS) Equation

เรื่องโดย ดร.วรารัตน์ วงศ์เกี่ย สถาบันนวัตกรรมการเรียนรู้ มหาวิทยาลัยมหิดล